NÊN ĐỔI TÊN LÀ “LUẬT ĐẦU TƯ XÂY DỰNG” NHẰM TĂNG CƯỜNG

HIỆU LỰC, HIỆU QUẢ TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH

Sau gần 10 năm thực hiện, Luật Xây dựng đã có nhiều đóng góp quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân, kể cả trong nước và nước ngoài đầu tư xây dựng cũng như hoạt động xây dựng tại Việt Nam. Tuy vậy, với yêu cầu phát triển nhanh chóng của đời sống xã hội, Luật xây dựng hiện hành đã bộc lộ không ít hạn chế, như công tác quản lý đầu tư xây dựng và hoạt động xây dựng chưa đáp ứng yêu cầu, dẫn đến vướng mắc trong quá trình thực hiện, 

động xây dựng chưa đáp ứng yêu cầu, dẫn đến vướng mắc trong quá trình thực hiện, vai trò quản lý nhà nước chưa được coi trọng đúng mức về quản lý đầu tư xây dựng đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước chưa chặt chẽ, dẫn tới nhiều dự án đầu tư chất lượng chưa đảm bảo, tiến độ kéo dài, hiệu quả thấp. Do đó, tôi thống nhất với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về sự cần thiết sửa đổi luật để khắc phục những hạn chế nêu trên. Sau đây, tôi xin phát biểu một số nội dung nhằm góp phần cho việc hoàn thiện dự luật.

Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh của luật, tôi thống nhất phạm vi điều chỉnh của luật theo Tờ trình của Chính phủ là Luật xây dựng điều chỉnh các hoạt động đầu tư xây dựng từ khâu quy hoạch xây dựng, lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi, lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng cho đến khảo sát thiết kế, thi công xây dựng, nghiệm thu, bàn giao, bảo hành, bảo trì công trình xây dựng, áp dụng đối với các dự án đầu tư xây dựng thuộc mọi nguồn vốn, tức là điều chỉnh quá trình bỏ vốn đầu tư để tạo lập ra sản phẩm là các công trình xây dựng. Mặc dù hoạt động đầu tư nói chung được hiểu là có thể có xây dựng hoặc không có xây dựng nhưng quá trình xây dựng công trình luôn gắn với hoạt động đầu tư. Trên thực tế các nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng trước khi có Luật Xây dựng năm 2003 được thể hiện trong các điều lệ quản lý đầu tư xây dựng cơ bản đều không tách rời hai hoạt động này. Sau khi có Luật Xây dựng năm 2003 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan thì hoạt động xây dựng đều gắn với quá trình đầu tư xây dựng bao gồm quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình quản lý thiết kế xây dựng, thi công xây dựng, quản lý chi tiết xây dựng... Như vậy, gắn nội dung hoạt động đầu tư xây dựng trong dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) thay vì chỉ có nội dung hoạt động xây dựng trong Luật hiện hành là phù hợp và làm rõ hơn những nội dung quản lý được điều chỉnh trong Luật Xây dựng nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng.

Thứ hai, về tên gọi của luật, với phân tích như trên đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu có thể đổi tên Luật Xây dựng thành Luật Đầu tư xây dựng, vì:

Một, Luật Xây dựng (sửa đổi) có 11 Chương, 169 Điều (tăng thêm 2 Chương, 45 Điều so với Luật hiện hành. Như vậy, về mặt hình thức, kết cấu và nội dung luật sửa đổi đã có sự thay đổi về lượng đáng kể so với Luật Xây dựng năm 2003.

Hai, về nội dung luật sửa đổi đã bổ sung thay thế và điều chỉnh với rất nhiều nội dung, nội hàm quản lý cũng đã thay đổi như gắn hoạt động đầu tư với hoạt động xây dựng như hai thuộc tính của sản xuất vật chất.

Ba, ở tầm vĩ mô quản lý nhà nước về hoạt động đầu tư và hoạt động xây dựng do Chính phủ phân công, bộ, ngành địa phương quản lý, nhưng trong thực tế thì đối tượng quản lý của các chủ thể đầu tư xây dựng như nguồn kế hoạch đầu tư, chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn đều ở công trình cụ thể. Vì vậy tôi cho rằng tên gọi của luật là Luật Đầu tư xây dựng là phù hợp.

Bốn, về đào tạo năng lực hoạt động đầu tư xây dựng, với góc độ luật điều chỉnh lĩnh vực hoạt động có yêu cầu chuyên môn kỹ thuật cao đề nghị dự luật cần dành một điều hoặc một khoản quy định về nội dung đào tạo phát triển nguồn nhân lực, tham gia hoạt động đầu tư xây dựng, vì suy cho cùng mọi việc thành bại đều do con người thực hiện. Thêm nữa, hoạt động đầu tư xây dựng là hoạt động mang tính chuyên môn kỹ thuật cao. Nên bên cạnh việc đào tạo nghề, đào tạo cán bộ chuyên môn nghiệp vụ, cần hết sức coi trọng việc đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lý đầu tư xây dựng ở mọi cấp độ.

Từ thực tiễn đồng bằng sông Cửu Long cho thấy việc phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực này hết sức cần thiết và bức xúc, mặc dù trong thời gian vừa qua Nhà nước đã quan tâm đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lý xây dựng cho đồng bằng sông Cửu Long thông qua các đề án chương trình như: Chương trình đào tạo theo địa chỉ bậc đại học chuyên ngành xây dựng cho các huyện ở Tây Nam Bộ của trường Đại học kiến trúc thành phố Hồ Chí Minh; chương trình cử tuyển; chương trình đào tạo trung cấp cho các xã vùng sâu, vùng xa của các trường đại học cao đẳng thuộc ngành xây dựng trên địa bàn... Đặc biệt, Đề án đào tạo bồi dưỡng cán bộ quản lý xây dựng và đô thị các cấp, Đề án 1961 do Chính phủ phê duyệt đã được Bộ Xây dựng triển khai rộng rãi tại các tỉnh thành Tây Nam Bộ đến tận các huyện, phường là những hoạt động thiết thực nhưng vẫn chưa đáp ứng một cách đầy đủ nhất yêu cầu tăng cường nguồn nhân lực cho hoạt động đầu tư xây dựng của vùng.

Do vậy, để hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, tham gia hoạt động đầu tư xây dựng một cách căn cơ đề nghị trong luật cần quy định Bộ Xây dựng có trách nhiệm xây dựng, quản lý chương trình đào tạo, bồi dưỡng thống nhất trong cả nước, có kế hoạch đào tạo sử dụng và phân bổ lao động hợp lý, phù hợp với nhu cầu và trình độ phát triển của từng vùng, miền theo quy hoạch phát triển nguồn nhân lực quốc gia và ngành xây dựng. Đồng thời có chế tài về việc kiểm tra sát hạch việc đào tạo bồi dưỡng và cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động đầu tư xây dựng đối với mọi tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động đầu tư xây dựng.