Ông Phạm Văn Trà - nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng là người đề xuất cũng là trưởng ban vận động đóng góp xây dựng Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam. Theo ông Phạm Văn Trà, mục đích của việc xây Thiền Viện này xuất phát từ tâm nguyện của ông mong muốn khôi phục Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam được xây dựng nhằm đáp ứng nguyện vọng của tăng, ni, Phật tử và Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo TP. Cần Thơ mong muốn có một ngôi chùa xứng danh để kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa, tâm linh Phật giáo của Thiền phái Trúc Lâm.
Cũng theo ông Phạm Văn Trà, chọn Cần Thơ làm địa điểm xây dựng vì Cần Thơ ở vị trí trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đặt tên Phương Nam cho Thiền viện nhằm mong muốn phái Trúc Lâm Yên Tử sẽ khôi phục, phát triển mạnh trải dài từ Bắc đến Nam, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng tâm linh cho các tầng lớp tín đồ Phật tử.
Với sự góp mặt của ngôi Thiện Viện Trúc Lâm toạ lạc trên đất Tây Đô, ông Lê Văn Tâm - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ nhận định: Phật giáo Việt Nam tồn tại và phát triển ở Việt Nam hơn 2.000 năm, đã trải qua bao thăng trầm cùng lịch sử dân tộc, đồng hành, gắn bó với truyền thống dân tộc và trở thành một tôn giáo của Việt Nam. Với tinh thần "lợi đạo, ích đời”, Phật giáo Việt Nam đã tập hợp được lực lượng tín đồ đông đảo để phát huy các giá trị đạo đức, nhân văn vì hạnh phúc của chúng sinh, vì độc lập - tự do của dân tộc, vì sự an bình của đất nước, đã minh chứng sinh động cho tư tưởng nhập thế tích cực trong giáo lý Phật Đà.
Giới thiệu về ngôi chùa, Đại đức Thích Bình Tâm cho biết: Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam được xây dựng trên diện tích 38.016,6 m2, rộng nhất ở ĐBSCL, có kết cấu mái lợp ngói, khung cột bằng gỗ lim, có chánh điện, nhà tổ, hội trường rộng rãi làm nơi giảng đạo, tu học cho khoảng 500 tăng sinh, phật tử, có bảo tháp 9 tầng, tháp chuông bằng đồng, khu tăng xá và nhà khách, khu trai đường, thư viện và phòng thuốc, nhà thuỷ toạ,… Nhân dịp khánh thành, những người đồng sáng lập và Trụ trì Thiền Viện cũng đã gởi lời tán thán công đức của các cá nhân, gia đình hảo tâm từ các nơi đã cúng dường xây dựng Thiền viện…
Nhân dịp khánh thành Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam, ngày 16-5, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã cung tiến 2 tượng Phật. Nhiều nhà hảo tâm cũng đã hiến tặng các phẩm vật có giá trị.
Trước ngày khánh thành, Trúc Lâm Thiền viện Phương Nam đã tiến hành khai chung cổ, an vị tôn tượng Phật, đăng đàn chẩn tế và tiến hành khoá lễ Sám hối Sáu Căn cho Phật tử tu học.
Lê Quốc Khánh (Báo Đại đoàn kết)