Văn hóa ẩm thực được đánh giá là yếu tố quan trọng để thu hút khách du lịch. TP Cần Thơ cũng là một trong những địa danh nổi tiếng với nhiều món ngon độc đáo. Bên cạnh những món ăn truyền thống, ẩm thực Cần Thơ đang có bước chuyển mới, đó là giao thoa văn hóa ẩm thực với các vùng miền, sáng tạo trong cách chế biến và cách tân trong cách trình bày.

* Sáng tạo trong chế biến

Ẩm thực Cần Thơ từng được biết đến với nhiều món ăn, loại bánh truyền thống như: nem nướng, bánh tét lá cẩm, bánh xèo… Từ nguồn nguyên liệu phong phú, cá, tôm, thịt, rau quả tươi, đa dạng, những đầu bếp Cần Thơ còn biến tấu, sáng tạo nên nhiều món ngon mới mang nét đặc trưng riêng.

Vịt gói lá sen nướng đất sét là đặc sản của quán Ẩm thực Ven sông (đường Cách Mạng Tháng Tám, phường Cái Khế, quận Ninh Kiều)- đơn vị đoạt giải Nhất trong vòng sơ kết Chiếc Thìa Vàng vùng ĐBSCL II. Tên món ăn vừa quen vừa lạ. Quen bởi nó có họ hàng với món ăn dân dã Gà nướng đất sét (dân gian thường gọi là "Gà ăn mày"); lạ bởi cách chế biến. Không chọn vịt cỏ như thông thường, ông Phạm Bửu Việt, chủ quán Ẩm thực Ven sông chọn vịt xiêm, thịt dày, mềm và béo làm nguyên liệu chính. Vịt làm sạch, khử mùi tanh bằng gừng hoặc rượu, thêm chút rau răm, sau đó quấn chặt bằng lá sen, rồi đắp đất sét lên mang đi nướng. Vịt chín, bổ ra, thịt thoang thoảng mùi thơm rất đặc biệt của sen quyện cùng rau răm. Thịt vịt gói lá sen nướng đất sét vừa ngọt, vừa mềm, béo và thơm dịu, khiến ai dùng một lần đều nhớ mãi. Ông Phạm Bửu Việt cho biết: "Chịu khó tìm hiểu, thay đổi phương pháp chế biến để món ăn thật đặc sắc, mới có thể "níu" khách quay lại". Với sự sáng tạo của người đầu bếp, chỉ cần biến tấu, thêm chút gia vị, món ăn đã thay đổi. Chẳng hạn như món Lẩu cua đồng Ven sông của quán ông. Đây vốn là món ăn quen thuộc của miền Tây Nam Bộ, đâu cũng có, nhưng để người ta nhớ, nó phải được chế biến công phu, tỉ mỉ hơn. Nếu đã một lần thưởng thức qua món Lẩu cua đồng Ven sông, du khách sẽ thấy thú vị, cảm nhận vị ngọt của thịt cua được dồn tỉ mỉ trong từng sợi rau ăn kèm, vừa lạ vừa ngon.

Cứ độ tháng 9, các tỉnh miền Tây vào mùa nước nổi (mùa lũ). Theo đó là những đặc sản "hương đồng cỏ nội" làm say lòng người như cá linh, bông điên điển… Không cần phải đến An Giang- vùng đất nổi tiếng với các đặc sản mùa nước nổi mà ngay tại Cần Thơ, du khách vẫn có thể thưởng thức trọn vẹn "hương vị mùa lũ" với lẩu cá linh mắm ruốc, cá linh kho me ăn kèm bông điên điển, cá linh chiên giòn. Lẩu cá linh mắm ruốc mang hương vị lạ, rất đậm đà, thịt cá ngọt có vị béo quyện với vị mằn mặn của mắm ruốc, ăn kèm bông súng, bông điên điển, bông so đũa rất ngon. Anh Khúc Trí Dũng, Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) Bếp Phương Nam, chia sẻ: "Tôi học được món này từ các cô, chú ở quê, sau đó thay đổi chút đỉnh cách chế biến, tạo ra hương vị đặc biệt như vậy".

Gần đây, ẩm thực Cần Thơ còn được biết đến với món ăn "có một không hai": Canh chua gà lá chúc. Món ăn này có nguồn gốc từ người Khmer, với gia vị chính là trái và lá chúc (còn gọi là chanh Thái, lá số 8), thuộc họ chanh rừng. Cây chúc là đặc sản của xứ An Giang, có lá xanh đậm, vị the, thơm nồng. Lá chúc được đưa vào sử dụng trong các món ăn nổi tiếng ở xứ Bảy Núi nhưng canh chua gà lá chúc thì chỉ có ở Cần Thơ. Món ăn đặc sản này được sáng tạo bởi anh Trần Trung Tín, đầu bếp quán Nhi (khu vực Thới Trinh, phường Phước Thới, quận Ô Môn). Vị ngọt của gà, vị chua nhẹ của trái chúc, vị the và mùi thơm nồng của lá chúc tạo nên món ăn hết sức lạ miệng, khiến thực khách đã thưởng thức qua khó mà quên.

Chỉ với những nguyên liệu cơ bản, dân dã, quen thuộc nhưng bằng sự sáng tạo, các đầu bếp Cần Thơ đã tạo nên nhiều món ngon níu chân du khách. Cùng với Lẩu cua đồng Ven sông, Vịt gói lá sen nướng đất sét, Canh chua gà lá chúc đã góp phần tạo thêm "tiếng thơm" cho ẩm thực Cần Thơ trong cuộc thi ẩm thực xuyên Việt Chiếc Thìa Vàng 2014.

* Cách tân trong trình bày

Xưa nay, món ăn dân dã miền Tây được bài trí khá đơn sơ, vun đầy như tính cách hào sảng của người Nam bộ. Món ngon nhưng không bắt mắt cũng làm giảm đi giá trị thực. Nếu được trình bày tinh tế, những món ăn dân dã miền Tây sẽ không kém phần sang trọng. Một tín hiệu đáng mừng là gần đây một số đầu bếp, hàng quán ở Cần Thơ nói riêng và miền Tây nói chung đã bắt đầu quan tâm đến phần thị giác của món ăn. Điển hình là CLB Bếp Phương Nam- nơi quy tụ đầu bếp của các nhà hàng, khách sạn ở các tỉnh miền Tây- có định hướng xây dựng sân chơi ẩm thực độc đáo: "chế biến món ăn theo phong cách đồng quê trang trí theo phong cách châu Âu". Món ăn được trình bày vừa phải, tất cả các vật liệu trang trí đều phải ăn được, màu sắc phải hài hòa, khiến du khách "nhìn là muốn thưởng thức"… Theo đó, định hướng của CLB là sưu tầm và đưa các món ăn dân dã của Nam Bộ lên bàn tiệc sang trọng bằng sự sáng tạo, cách tân trong cách chế biến và trình bày. Anh Hồ Hoàng Thọ, đầu bếp Nhà khách số 2 - Phó chủ nhiệm CLB, cho biết: "Chỉ cần tinh tế trong cách trình bày thì món ăn nào cũng trở nên sang trọng. Chẳng hạn như món Gỏi cuốn Nam Bộ, nếu chúng ta lưu ý cuốn để lộ phần tép màu đỏ ra phần bánh tráng thì màu sắc sẽ rất đẹp. Thêm vào đó, bài trí rau xanh, gỏi cuốn trên đôi quang gánh nhỏ, giúp món ăn trông mộc mạc và tinh tế hơn".

CLB Bếp Phương Nam có thể xem là sự khởi đầu mới về việc định hình phong cách ẩm thực Cần Thơ nói riêng và miền Tây nói chung. Với hướng đi này, ẩm thực của ĐBSCL sẽ được nhiều du khách biết đến, đặc biệt là khách nước ngoài; từ đó, ẩm thực ĐBSCL sẽ khẳng định được vị thế đặc biệt hơn, trang trọng hơn trên bản đồ ẩm thực Việt và quốc tế.

Ái Lam (Báo Cần Thơ)