Phong vị ngày Tết ở Cần Thơ

Ngày đăng: 02-02-2015 - THÔNG TIN VỀ HOẠT ĐỘNG

(CT)- Những ngày cuối năm này, tại Bảo tàng TP Cần Thơ đang diễn ra trưng bày chuyên đề “Phong tục đón Tết ở TP Cần Thơ”, thu hút rất đông khách tham quan, thưởng lãm. Từ những hiện vật, hình ảnh gần gũi, thân quen, một cái Tết đầm ấm, sung túc và đậm đà bản sắc văn hóa đất Tây Đô được tái hiện sinh động.

Triển lãm diễn ra đến hết tháng 4-2015 tại Bảo tàng Cần Thơ, số 01, đường Hòa Bình, quận Ninh Kiều. 

 Gian trưng bày bàn thờ gia tiên ngày Tết.

Dù còn hơn nửa tháng nữa mới đến Tết nhưng khách tham quan có cảm giác dường như Tết đang đến sớm với không gian trưng bày. Ấn tượng đầu tiên là gian trưng bày bàn thờ gia tiên ngày Tết. Đó là bàn thờ, đôi liễn đối cẩn ốc xà cừ, bộ tranh kiếng tinh tế, bộ lư đồng sáng loáng nổi bật trên nền của mâm ngũ quả, dĩa bánh, mứt… Với truyền thống “cây có cội, nước có nguồn”, ngày Tết ở Cần Thơ nói riêng, cả nước nói chung, bàn thờ gia tiên luôn được bà con trang hoàng trang nghiêm, thành kính. Cạnh đó là ngôi nhà lá đơn sơ đang đỏ lửa nồi bánh tét cuối năm. Những đòn bánh tét thơm nức, đủ nhưn chuối, nhưn đậu… khiến người xem không khỏi nôn nao. Bởi lẽ, gói bánh tét ăn Tết không xa lạ nhưng giữa nhịp sống hối hả của phố thị, hình ảnh ấy ngày càng hiếm hoi.

Có thể nói, chuyên đề tại Bảo tàng TP Cần Thơ đã tái hiện một mùa Tết trọn vẹn ở Cần Thơ từ ngày 23 tháng Chạp đưa ông Táo về trời đến hạ nêu – mùng 7 tháng Giêng. Đó là hình ảnh hai ông lão ở đình Bình Thủy thành kính dựng nêu ăn Tết với những lời khấn nguyện tốt đẹp cho một năm an khang thịnh vượng. Nhiều người đã thích thú ngắm nhìn bộ dụng cụ làm “cò bay ngựa chạy” để cúng đưa ông Táo về trời. Bộ khuôn dấu “cò bay ngựa chạy” có 2 mặt: một mặt ngựa và cò cùng tung vó, tung cánh thật mạnh mẽ; một mặt cò và ngựa thong dong, không gấp rút. Theo các nhà nghiên cứu, bộ khuôn đó lần lượt dùng cho tháng Chạp thiếu và tháng Chạp đủ. Vì thiếu mất ngày 30 nên ngựa, cò phải gấp rút để kịp đưa ông Táo chầu trời. Đó là quan niệm thể hiện sự chân phương, mộc mạc trong đời sống tinh thần của người dân Nam bộ. Bên cạnh đó, những hình ảnh ghi lại mỹ tục: con cháu chúc thọ ông bà, hái lộc đầu xuân, ngày xuân đi lễ chùa, Tết trồng cây… cũng được giới thiệu, càng làm tăng thêm nét đẹp của phong vị ngày Tết ở Cần Thơ. Em Nguyễn Thị Trúc Ly, sinh viên Trường Đại học Tây Đô, cho biết: “Trưng bày này giúp em hiểu thêm những thuần phong mỹ tục ngày Tết mà ở lứa tuổi của em đôi lúc chưa hiểu hết. Qua đó, em càng thêm trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc”.

Thưởng lãm chuyên đề trưng bày này, mỗi người dân Cần Thơ như bắt gặp hình ảnh của gia đình, người thân và chính bản thân mình. Đâu đó trong phiên chợ nổi những ngày cuối năm, những chiếc ghe, xuồng chở đầy dưa hấu, trái cây, rực sắc màu hoa kiểng bồng bềnh trên sóng nước. Không tiếng chào mời, không lời tiếp thị nhưng vẻ “bắt mắt” của các sản vật miệt vườn Cần Thơ đã cuốn hút du khách trong và ngoài nước. Bảo tàng Cần Thơ còn khéo léo giới thiệu những hình ảnh như chợ hoa xuân bến Ninh Kiều lung linh màu sắc; bộ tượng Thần Tài, Thổ Địa trăm năm, nói lên khát vọng về một năm mới no đủ, sung túc; và cả những hiện vật là trang phục của phụ nữ 3 dân tộc Việt – Hoa – Khmer xúng xính trẩy hội mùa xuân… Không gian trưng bày tiễn khách bằng gian viết chữ thư pháp, tái hiện hình ảnh ông đồ cho chữ ngày Tết. Nhiều khách tham quan đã chờ đợi để xin cho mình những chữ thật ý nghĩa, được các nghệ sĩ thư pháp gởi gắm nét “rồng bay phượng múa” với mong muốn một năm mới tốt lành, sung túc. Cầm trên tay chữ “Phước” mới vừa xin từ ông đồ, bác Lê Văn Nghị, đến từ Bình Minh – Vĩnh Long, vui vẻ: “Già rồi, tôi không mong muốn gì hơn bằng cầu mong hạnh phúc sẽ đến với gia đình, con cháu trong năm Ất Mùi. Tôi sẽ đem về treo trong nhà”.

Cùng với các hoạt động thường niên mỗi dịp cận Tết như “Sắc xuân miệt vườn”, “Phố Ông đồ”… chuyên đề “Phong tục ngày Tết ở TP Cần Thơ” năm nay ghi nhận thêm một nỗ lực nữa của Bảo tàng TP Cần Thơ trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Đến với chuyên đề, những người lớn tuổi được tìm về hương vị Tết xưa dân dã mà rộn ràng; tuổi trẻ thêm yêu và trân quý thuần phong mỹ tục của cha ông.

Giữa nhịp sống hối hả của thời đại kỷ nguyên số, những nếp sinh hoạt cổ truyền ngày Tết sẽ trở thành dĩ vãng. Tiếng gõ bánh in, quết bánh phồng… rồi sẽ im ắng dần. Nhưng Tết này, khách tham quan thử đến với Bảo tàng TP Cần Thơ một lần để tìm nét Tết xưa…

Bài, ảnh: ĐĂNG HUỲNH